Hier ist jetzt die Situation
unerträglich geworden…
(Sytuacja tutaj stała się w tej
chwili nie do zniesienia …)
„Sytuacja tutaj stała się w tej chwili nie do zniesienia, i tak samo jak niewyobrażalne były obecne warunki, tak samo nie da się przewidzieć, co jeszcze może się wydarzyć.“
Martha Liebermann, 18 października 1941 r., do Emmy Zorn
20 lipca 2022 r. odbędzie się 175. rocznica urodzin Maxa Liebermanna, który należy do wybitnych malarzy XX wieku. Jego dzieła zostały usunięte z muzeów po „zdobyciu władzy przez Hitlera“ w 1933 r. Osamotniony i publicznie zwymyślany zmarł w 1935 r. w swoim domu przy Bramie Brandenburskiej. Jego żona Martha pozostała w Berlinie. Gdy jesienią 1941 r. zaczęły się deportacje Żydów, przyjaciele podjęli próbę uratowania jej życia w rozpaczliwym wyścigu z czasem. Jednak obiecany jej wyjazd za granicę nie dochodzi do skutku z powodu niespełnienia nazistowskich żądań okupu. Martha Liebermann odebrała sobie życie przed deportacją do Theresienstadt w marcu 1943 r. Tak kończy się 200-letnia historia rodziny niemiecko-żydowskiej, która odegrała znaczącą rolę w rozwoju Prus i Berlina. Za pomocą notatek z pamiętników, tekstów towarzyszy jej drogi życia i historycznych doniesień przypomnimy o losach Marthy Liebermann.
6 października goście Fundacji Brandenburger Tor będą mogli posłuchać tego czytania w Max Liebermann Haus w Berlinie.
