Quilitz – Neu-Hardenberg – Marxwalde – Neuhardenberg
W niewielkiej miejscowości na terenie Marchii Brandenburskiej historia Prus, Niemiec i Europy wysunęła się wyraźnie na pierwszy plan.
Miejscowość położona na zachodnim krańcu Kotliny Freienwaldzkiej została po raz pierwszy wzmieniona w dokumencie z roku 1348 pod swoją pierwotną nazwą Quilitz. Przez kolejne stulecia władzę sprawowały różne rody szlacheckie a miejscowość zyskała na znaczeniu jako nadrzędny punkt celny w ważnym dla regionu punkcie styku trzech szlaków. W 1762 roku król Prus Fryderyk II skonfiskował lenno.
W 1759 roku, podczas wojny siedmioletniej, rotmistrz Joachim Bernhard von Prittwitz miał okazję znacznie zasłużyć się Królestwu Prus i pokierować jego dalszymi losami. Gdy Fryderyk II »Wielki« popadł w letarg po katastrofalnym przebiegu bitwy w Kunersdorf i uznał walkę za straconą, Prittwitz wezwał władcę do wycofania się ze strefy niebezpieczeństwa przed własną linią frontu. Z pomocą niewielkiej grupy huzarów z Zieten uratował królowi życie i doprowadził do pomyślnego dla Prus zakończenia III wojny śląskiej.
W ramach podziękowania rotmistrz nie tylko awansował na generała, lecz otrzymał także w 1763 roku w prezencie od króla urząd Quilitz. W kolejnych latach Prittwitz wzniósł na starych sklepieniach piwnicznych reprezentatywny pałac w stylu barokowym. Syn wybawcy króla, Friedrich Wilhelm Bernhard von Prittwitz, przeprowadził od 1801 r. rozbudowę pałacowych budynków sąsiednich. W tym celu sprowadził po raz pierwszy w dużej mierze nieznanego jeszcze w tamtym okresie architekta Karla Friedricha Schinkla, który otrzymał też zlecenie odbudowania spalonego wcześniej kościoła. Jeszcze przed zakończeniem prac, wraz z odsprzedażą całej posiadłości Koronie Pruskiej w 1811 r. zakończył się okres panowania rodu von Prittwitz w Marchii Brandenburskiej i w Quilitz.
W 1814 roku rozpoczęła się nowa epoka dla tej miejscowości. Król Fryderyk Wilhelm III podarował posiadłość Quilitz kanclerzowi Prus, księciu Karlowi Augustowi von Hardenberg, który był jednym z inicjatorów „reform Steina i Hardenberga“ w państwie pruskim, w ramach podziękowania za jego rozmaite zasługi. Wraz z przyjazdem księcia w życie brandenburskiego klejnotu weszły jego maksymy takie jak „światowość, wdzięk i nastawienie do życia“. Miejscowość Quilitz została przemianowana na Neu-Hardenberg.
W okresie rządów kanclerza Prus dokonano zarówno przebudowy majątku w dwupiętrowy, klasycystyczny pałac, który utrzymał się do dziś, jak i ukończono prace nad przebudową kościoła, który w 1817 r. został ostatecznie dokończony. Również tym razem prace nad projektami powierzono Karlowi Friedrichowi Schinklowi. W 1821 r. zmieniono także wygląd parku i rozbudowano go. Wpływ na plany opracowane przez projektanta ogrodów Petera Josepha Lennégo miał również książę Hermann von Pückler-Muskau, zięć księcia von Hardenberg.
W 1921 r. hrabia Carl-Hans von Hardenberg przejął majątek Neu-Hardenberg. Z jego nazwiskiem wiąże się kolejne ważne wydarzenie w historii miejscowości. Hardenberg był jednym z konspiratorów, którzy 20 lipca 1944 r. dokonali zamachu na Hitlera. Hrabia Claus Schenk von Stauffenberg, Henning von Tresckow i inni uczestnicy otrzymali możliwość przyspieszenia planów zamachu w Pałacu Neuhardenberg, w miarę bez przeszkód. Trzy dni po nieudanym zamachu hrabia Carl-Hans von Hardenberg został aresztowany w bibliotece pałacu po próbie popełnienia samobójstwa i tylko cudem przeżył niewolę w obozie koncentracyjnym KZ Sachsenhausen. Rodzina von Hardenberg została wywłaszczona przez nazistów. Także po 1945 roku wywłaszczenie utrzymało się w mocy. Rodzina była zmuszona opuścić miejscowość.
W 1949 r. miejscowość została po raz trzeci przemianowana. Odtąd nosiła nazwę Marxwalde i zaczęto ją przebudowywać na wzór wioski socjalistycznej. Jednak w 1957 r. posłużyła jako garnizon Narodowej Armii Ludowej NRD, głównie ze względu na pobliskie lotnisko, które było w stanie pomieścić też większe samoloty. Stacjonowała tutaj między innymi eskadra lotnicza rządu NRD. Na tym skończyły się wszelkie plany związane z budową wioski socjalistycznej. W Marxwalde stacjonował między innymi pilot samolotu myśliwskiego Sigmund Jähn, który przeszedł do historii jako „pierwszy Niemiec we wszechświecie“. Mieszkał tam od 1960 do 1978 roku.
W dekadach po roku 1945 pałac służył jako lazaret, szkoła, klub młodzieżowy i punkt treningowy dla sztangistów. W latach od 1978 do 1988 r. został odrestaurowany znacznym nakładem inwestycyjnym i posłużył jako uczelnia i zakład pracy Akademii Kultury w okręgu Frankfurt nad Odrą. Przed pałacem powstały liczne bloki mieszkalne z wielkiej płyty.
W 1990 r., jeszcze przed Zjednoczeniem Niemiec, rada gminy postanowiła o zmianie nazwy po raz czwarty i ponownym przyjęciu nazwy Neuhardenberg, tym razem bez łącznika. 22 października 1991 roku urny hrabiego Carla Hansa von Hardenberg i jego żony zostały złożone do grobu rodzinnego za kościołem. Jeszcze w 1958 roku, po śmierci byłego właściciela, odmówiono tej prośby rodzinie zmarłych.
W 1996 roku rodzina von Hardenberg, która została wywłaszczona przez nazistów, otrzymała swoją posiadłość z powrotem. W 1997 roku nieruchomości nabył Niemiecki Związek Kas Oszczędnościowych i Żyrowych. Zimą 1997/98 bloki wielkopłytowe na terenie pałacu zostały wyburzone, do 2001 roku pałac i park zostały ostrożnie odnowione, dodatkowe budynki zostały wybudowane w ścisłym oparciu o dostępny klasycystyczny materiał budowlany.
W 2001 roku Niemiecki Związek Kas Oszczędnościowych i Żyrowych przekazał Fundacji Schloss Neuhardenberg sp. z o.o. odpowiedzialność za organizację programu imprez, wydarzeń konferencyjnych i prowadzenie hotelu. Oficjalne otwarcie całego zespołu pałacowego odbyło się 8 maja 2002 roku w obecności prezydenta Niemiec Johannesa Raua. Od tego momentu hotel Pałacu Neuhardenberg i Karczma Brennerei przyjmują gości; program kulturalny corocznie obejmuje koncerty, czytania, przedstawienia teatralne, rozmowy i wystawy. Już od 19 lat Noc Neuhardenbergu ściąga na wiosnę do parku pałacowego ponad 10.000 gości. Od 2001 do 2014 roku pełnomocnikiem generalnym Fundacji Schloss Neuhardenberg był Bernd Kauffmann. Od 2015 roku za pracę fundacji odpowiedzialna jest jego następczyni dr Heike Kramer.